Zajęcia rewalidacyjno – wychowawcze są formą realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci i młodzież niepełnosprawną intelektualnie w stopniu głębokim.
Celem zajęć jest wspomaganie rozwoju uczniów, poszerzanie zainteresowań otoczeniem, uzyskanie niezależności w codziennym funkcjonowaniu.
Uczestnictwo w zajęciach stwarza osobie niepełnosprawnej intelektualnej możliwość obcowania z rówieśnikami, poznawania nowego środowiska, nabywania nowych doświadczeń i umiejętności.
Zajęcia organizuje się dla dzieci i młodzieży, od poczatku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym konczą 25 lat.
Organizuje się je na podstawie orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, które wydaje poradnia psychologiczno-pedagogiczna na wniosek rodzica. Orzeczenie wystawiane jest dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim. Zajęcia mogą mieć charakter zespołowy, liczba osób w zespole wynosi od 2 do 4 lub indywidualny przy współpracy z rodzicami.
Godzina zajęć trwa 60 minut.
Minimalny wymiar zajęć wynosi:
- 20 godzin tygodniowo, nie więcej niż 6 godzin dziennie - w przypadku zajęć zespołowych;
- 10 godzin tygodniowo, nie więcej niż 4 godzint dziennie - w przypadku zajęć indywidualnych.
Zajęcia prowadzą nauczycviele posiadający odpowiednie kwalifikacje.
Dla każdego uczestnika zajęć opracowuje się indywidualny program zajęć, zawierający w szczególności:
- cele realizowanych zajęć;
- metody i formy pracy z uczestnikiem zajęć;
- zakres współpracy z rodzicami (opiekunami prawnymi) uczestnika zajęć.
Indywidualny program zajęć opracowują prowadzący zajęcia nauczyciele, we współpracy z psychologiem oraz, w zalężności od potrzeb z innymi specjalistami pracującymi z dziećmi i młodzieżą, na podstawie diagnozy oraz zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, oraz obserwacji funkcjonowania uczestnika zajęć.
Nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym na podstawie dokumentacji zajęć, w tym indywidualnego programu zajęć, nauczyciele prowadzący zajęcia dokonują okresowej oceny funkcjonowania uczestnika zajęć oraz w razie potrzeby modyfikują indywidualny program zajęć.
Diagnoza pedagogiczna w naszej szkole prowadzona jest na podstawie inwentarza PPAC Gunzburga do oceny postępu w rozwoju społecznym osób upośledzonych umysłowo. Arkusze diagnostyczne są podstawą do dokonania ocen semestralnych i końcowo-rocznych. Indywidualny program rewalidacyjno - wychowawczy ulega ewaluacji w ciągu roku szkolnego i konsultowany jest ze wszystkimi osobami, które mają kontakt z uczniem na terenie szkoły i internatu. Z programem zapoznawani są rodzice ucznia, którzy mogą wnieść własne spostrzeżenia i otrzymują wskazówki do pracy w domu.
Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie w stopniu głębokim nie otrzymują świadectw. W naszej placówce potwierdzeniem uczęszczania w danym roku szkolnym na zajęcia jest wręczenie dyplomów dla każdego uczestnika zajęć.
Codzienne zajęcia w zespołach rewalidacyjno – wychowawczych obejmują przede wszystkim:
naukę nawiązywania kontaktów w sposób odpowiedni do potrzeb i możliwości uczestnika,
kształtowanie sposobu komunikowania się z otoczeniem na poziomie odpowiadającym indywidualnym możliwościom uczestnika,
usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej i małej motoryki oraz wyrabianie orientacji w schemacie własnego ciała i orientacji przestrzennej,
wdrażanie do osiągania optymalnego poziomu samodzielności w podstawowych sferach życia,
rozwijanie zainteresowań i wielozmysłowe poznawanie otoczenia, a także naukę rozumienia zachodzących zjawisk, kształtowanie umiejętności funkcjonowania w otoczeniu,
kształtowanie umiejętności współżycia w grupie,
naukę celowego działania dostosowaną do wieku, możliwości i zainteresowań ucznia oraz jego udziału w ekspresywnej aktywności.
Poza zajęciami ruchowymi, rehabilitacyjnymi, relaksacją, Artterapią i zajęciami w Sali Doświadczeń Świata, wykorzystujemy także elementy wielu metod i form terapii, dostosowanych do indywidualnych potrzeb każdego ucznia, stosowanych według indywidualnego programu tj.:
Stymulacja Polisensoryczna – stymulacja według pór roku. Nauka wielozmysłowego doświadczania świata, która ma na celu wywołanie uczuć, uwrażliwianie zmysłów dotyku, węchu, smaku, wzroku czy słuchu. Każdej porze roku podporządkowany jest inny zapach, kolor, żywioł, dźwięk - instrument lub smak. Najsilniejszym elementem stymulującym zachowanie dzieci są żywioły, takie jak ziemia, ogień, powietrze i woda.
Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherbone – koncentruje się na kontakcie z drugim człowiekiem, komunikacji pozawerbalnej oraz aspekcie terapeutycznym, którego podstawą jest ruch. Duże znaczenie odgrywa tu poczucie bezpieczeństwa, jakie zapewnia dziecku osoba dorosła.
Program Aktywności Knillów – pozwala na nawiązanie kontaktu z dzieckiem, rozbudzaniu sprawności poznawczej oraz kształtowaniu orientacji w schemacie ciała. Dodatkową zaletą tej metody jest uzyskany, przez wprowadzenie muzyki, efekt orientacji w czasie oraz przewidywanie zdarzeń. Po pewnym czasie dziecko zaczyna łączyć bodźce słuchowe ze schematem i rodzajem wykonywanej czynności.
Metoda F. Affolter – opiera się na działaniu, którego celem jest rozwiązanie podstawowych codziennych działań, odbywa się to poprzez badanie wzajemnych relacji ja – otoczenie, na bazie doznań czuciowo – dotykowych. Aktywności te zmierzają w kierunku celowego poznania własnego działania. Narzędziem badania rzeczywistości jest dłoń, która jest nośnikiem komunikatu między światem otaczającym, a naszym umysłem.
Technika malowania dziesięcioma palcami – obejmuje manipulację farbami przy użyciu dłoni i palców. Zadaniem tej metody jest pomoc w pokonywaniu lęku, uwalnianiu się od zahamowań, wzmacnianie wiary we własne siły oraz pobudzanie ekspresji fantastycznej, jako techniki projekcyjnej.
Metoda instrumentalna – polega na pozytywnym wzmocnieniu poprawnych form zachowania się i osiągnięć po udanym wykonaniu zadania. Jest oparta na wzmacnianiu i wygłaszaniu, tzn. na uwarunkowaniach instrumentalnych. Podstawową zasadą tej metody jest doprowadzenie do pewnych czynności lub do ich zahamowania wywołanego ustaniem wzmocnienia.
Zabawy Paluszkowe – zabawy paluszkowe dostarczają dziecku doznań dotykowych, a także pozwalają poznać swoje ciało, nawiązać kontakt, zapewnić poczucie pewności i bezpieczeństwa.
Stymulacja systemu taktylnego – głównym zadaniem tej terapii jest dostarczanie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych w szczególności dotykowych i proprioceptywnych w taki sposób, by dziecko spontanicznie formułowało reakcje adaptacyjne poprawiające integracje tych bodźców.
Metody Pedagogiki Zabawy – oddziaływania terapeutyczne oparte na dowolnej zabawie dziecka. Zadaniem terapeuty jest obserwacja czynności wykonywanych przez dziecko. Zasady w tej metodzie: akceptacja dziecka, podążanie za nim, wytworzenie atmosfery swobody, rozpoznanie uczuć, szacunek, wprowadzenie ograniczeń oraz zasady nie dopuszczania do wyrządzania krzywdy innym.
Muzykoterapia – obejmuje wykorzystanie wpływu muzyki na psychofizyczny rozwój dziecka. Muzyka jest jednym ze sposobów uzewnętrzniania ludzkich przeżyć, emocji, dodatkowo uwrażliwia odbiór bodźców i wpływa na rozwój świadomości własnego ciała.
Alternatywne metody komunikowania się:
Język gestów - proste gesty stosowane często przez ludzi, spontanicznie towarzyszące mowie, mogą być zastosowane, jako podstawowa metoda komunikowania się. Wówczas bazą dla porozumiewania się jest nadanie spontanicznym gestom funkcji symbolicznej np. przedmioty, zdarzenia.
Piktogramy - metoda ta polega na posługiwaniu się obrazkami w celach komunikowania się. Podstawowe pojęcia przedstawione są w formie uproszczonych rysunków. Piktogramy są wyraziste, nie posiadają zbyt wielu szczegółów. Z piktogramów tworzyć można plan dnia, pobytu dziecka w szkole, a także książki komunikacyjne.
Całkowity wachlarz form terapii jest znacznie szerszy. Przedstawione powyżej metody to tylko niektóre, najczęściej stosowane w naszej szkole. Właściwy dobór poszczególnych sposobów postępowania terapeutycznego z dzieckiem każdorazowo podyktowany jest możliwościami psychofizycznymi osoby niepełnosprawnej oraz warunkami zewnętrznymi.
Bardzo istotna jest dla nas także współpraca z rodzicami, dlatego często organizujemy wspólne spotkania oraz zajęcia. Współpraca z rodzicami jest traktowana, jako wspólna forma oddziaływań, uwzględniania działań szkoły i domu, aby wspomagać każdy wysiłek dziecka na drodze ku usprawnianiu i rozwojowi. Rodzice stanowią z dzieckiem nierozerwalną całość, nauczyciele pełnią tylko rolę wsparcia i wspomagają ich wzajemną pracę.
Dzieci upośledzone w stopniu głębokim wymagają specjalnego rodzaju edukacji, ponieważ każde z nich ma inny układ wrodzonych i środowiskowych czynników warunkujących rozwój. Należy pamiętać, że poza tym jest takie samo, jak inne dzieci. Czuje lęk, zagubienie, niezrozumienie nowych bodźców, a także potrzebuje bliskości drugiej osoby. Ważne jest, by z nim być i uczyć się rozpoznawać jego potrzeby, emocje oraz rozumienie świata. Tylko w taki sposób dajemy mu szanse rozwoju posiadanych umiejętności.
Zajęcia rewalidacyjno – wychowawcze realizowane w naszej szkole zapewniają dziecku prawidłowy przebieg rozwoju, życzliwą postawę nauczycieli, poczucie bezpieczeństwa oraz pełną akceptację jego potrzeb. Dokładamy wszelkich starań, aby każde dziecko miało stworzone optymalne warunki wspomagania rozwoju psychofizyczneg